فصلنامه پرستاری و مامایی
پیاپی 3 (پاییز 1385)

سوختگی، یکی از مشکلات عمده سلامت عمومی در سراسر دنیا و مخصوصا در کشورهای در حال توسعه می باشد. در ایران صدمات ناشی از سوختگی، باعث ایجاد بیماری و افزایش قابل توجه در میزان مرگ و میر افراد، مخصوصا کودکان می گردد. عفونت علت اصلی مرگ در بیماران سوخته می باشد.استفاده ی عاقلانه و بجا از داروهای ضد میکروبی باعث ایجاد مقاومت کمتر در باکتری ها و تاثیر بیشتر این داروها و کاهش خطر سپسیس می شود. هدف از این مطالعه، مقایسه دو داروی آنتی باکتریال، سیلور سولفادیازین و نیتروفورازون، از نظر مدت زمان التیام، میزان عفونت و هزینه درمانی بود.
این پژوهش از نوع نیمه تجربی بود که بر اساس نمونه گیری غیر احتمالی (آسان) به مدت 5ماه روی 60 بیمار دچار سوختگی بستری در بخش سوختگی کودکان مرکز آموزشی درمانی سینای تبریز در سال 1384 صورت گرفت. جامعه ی پژوهش، کودکان بستری در این مرکز بوده و از میان آنها، کودکانی که دارای مشخصات واحدهای مورد پژوهش بودند به عنوان نمونه انتخاب گردیده و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و تجربی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه و چک لیست بود. در این پژوهش زخم سوختگی یک گروه با سیلور سولفادیازین و گروه دیگر با نیتروفورازون بصورت یک بار در روز پانسمان شدند. برای بررسی وضعیت زخم سوختگی، در هنگام تعویض پانسمان معیارهای وجود عفونت، همچنین وضعیت زخم از نظر وجود بافت گرانولاسیون و اپی تلیزاسیون، بررسی می گردید. ضمنا برای هر بیمار سه نوبت کشت زخم به روش سوآب استریل فرستاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی مانند آزمون کای دو (χ2) و t-test با استفاده از نرم افزار spss استفاده گردید.
آنالیز آماری، تفاوت معنی دار بین دو گروه از نظر وجود عفونت بر اساس علایم کلینیکی (000/1=P) و همچنین از نظر نتایج میکروب شناسی نشان نداد (739/0=P). تفاوت معنی دار از نظر زمان ایجاد اپی تلیزاسیون بین دو گروه (763/0=P)، تعداد روزهای بستری (818/0 =‍P) و همچنین میزان هزینه بستری (969/0=P) در دو گروه مشاهده نشد.
در این مطالعه، فرضیه ما مبنی بر وجود تفاوت بین دو دارو رد و مشاهده شد که ارزش کاربردی دو دارو(سیلور سولفادیازین و نیتروفورازون) مشابه بودند. این امر نشان دهنده آن است که استعمال زیاد یک دارو در درمان، دلیلی برای کارآیی بیشتر آن نیست.

یکی از وقایع مهم عصر حاضر، انقلاب ضد بارداری است که کنترل رشد جمعیت از اهداف برگزیده آن می باشد. قرصهای ضدبارداری از مهمترین و مطمئن ترین وسایل پیشگیری از بارداری می باشدکه روزانه بیش از 70 میلیون زن از آن استفاده می کنند، ولی متاسفانه تفاوت فاحشی در شکست تئوری و کیفیت خدمات عملی آن وجود دارد و از آنجائیکه ارزیابی خدمات ارائه شده تضمینی برای موفقیت برنامه می باشد. لذا پژوهشگر بر آن شد که کیفیت خدمات ارائه شده به مصرف کنندگان قرصهای ضد بارداری را در مراکز بهداشتی در مانی شهر تبریز در سال 1381 مورد بررسی قرار دهد.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که نمونه های مورد پژوهش به روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی از بین 88 مرکزبهداشتی درمانی تبریز(پایگاه ومرکز سلامت)44 مرکز بصورت تصادفی انتخاب شدند و در آنها صد ارائه دهنده خدمت مورد مصاحبه و مشاهده و پانصد مصرف کننده قرص های ضد بارداری مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS10 Win/با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی مطلق و در صد) و آمار استنباطی (آزمون واریانس یک طرفه، توکی، شف،آزمون تی مستقل، آزمون پیرسون و رگرسیون چند متغییری بک وارد) صورت گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که کل خدمات ارائه شده در بیشتر موارد (42%) ضعیف و دسترسی به خدمات بهداشتی (2/90%) بسیار خوب بود. کیفیت آموزش کارمندان کاردان و زیر کاردان بالاتر بوده و باسایر گروه ها اختلاف معنی داری داشت. کیفیت آموزش، مشاوره، ثبت پرونده بهداشتی و کل خدمات ارائه شده از طرف کارمندان قراردادی بالاتر بوده و با سایر گروه ها اختلاف معنی داری داشت. کیفیت همین زمینه ها و پیگیری ارائه شده از طرف کارمندان مرکز سلامت نسبت به پایگاه و مرکزبهداشتی بالاتر بوده و با سایر آنها اختلاف معنی داری داشت. در نهایت سابقه کار به مقدار کمی در نمره کیفیت خدمات ارائه شده در زمینه پیگیری اثر منفی داشت.
با توجه به این که ارائه دهندگان خدمات بهداشتی مهمترین نقش را در بهبود کیفیت ارائه خدمات به مصرف کنندگان قرصهای ضد بارداری بر عهده دارند، پژوهشگر بر اساس اطلاعات حاصل از این بررسی پیشنهاد می نماید مسؤولین بهداشتی درمانی کشور از طریق ایجاد کلاسها، دوره های بازآموزی و آموزش کارکنان بهداشتی و ارزشیابی کارکنان بهداشتی در حین ارائه خدمات بهداشتی، کیفیت خدمات ارائه شده را ارتقا بخشند.

ولووواژینیت کاندیدایی و تریکومونیازیس حداقل 50 درصد از تمام موارد عفونتهای واژینیت را شامل می شوند. ماماها نقش اساسی و مهمی در بهداشت و سلامت واژن، در ارتباط با ارزیابی و تشخیص بیماری های آن و همچنین در پیشگیری از بروز آنها ایفا می نمایند. هدف از این مطالعه شناسایی شیوع، عوامل خطرساز و یافته های بالینی عفونتهای کاندیدیازیس و تریکومونیازیس در زنان تحت پوشش مراکز منتخب بهداشتی درمانی تبریز بود.
این مطالعه بصورت توصیفی مقطعی انجام گرفت و در آن 1000 زن که خصوصیات واحدهای پژوهش را داشتند، به روش نمونه گیری تصادفی از 12 مرکز منتخب بهداشتی درمانی تبریز انتخاب شدند. پرسشنامه برای بدست آوردن اطلاعات فردی و باروری، چک لیست برای مشاهدات بالینی و روش های کشت (سابورا آگار و دیاموند) برای تشخیص عفونتهای واژن استفاده شد. PH ترشحات واژن نیز شناسایی گردید. اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss11.5 و با محاسبه توزیع فراوانی مطلق و درصدی، میانگین و انحراف معیار و آزمونهای کای دو، تست دقیق فیشر و تی استیودنت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
شیوع کاندیدیازیس و تریکومونیازیس به ترتیب 2/25درصد و 2/9درصد بود. این پژوهش نشان داد که سابقه بیماری ها، PH، تعداد دفعات مقاربت در هفته، تعداد زایمان، تعداد زایمان واژینال، وضعیت شیردهی، نوع آخرین زایمان، روش ضد بارداری عوامل خطرساز کاندیدیازیس و سن ازدواج، بهداشت فردی، بهداشت مقاربت و PHواژن، عوامل خطرساز تریکومونیازیس بودند؛ همچنین یافته های بالینی در عفونت کاندیدیازیس خارش، خارش هنگام نزدیکی، سوزش هنگام نزدیکی، سوزش ادرار در همسر و زن، درد هنگام نزدیکی، درد زیر شکم، نشانه ادراری، وضعیت واژن، مقدار، قوام، ظاهر، رنگ ترشحات و در مورد تریکومونیازیس سوزش ادرار، ظاهر ورنگ ترشحات بود.
با توجه به شیوع بالای عفونتهای کاندیدیازیس و تریکومونیازیس و ناقل بدون علامت بودن بسیاری از زنان مبتلا، به نظر می رسد لازم است که این عفونتها بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اقداماتی جهت پیشگیری انجام گیرد. ماماها و سایر متخصصان بهداشتی و درمانی می توانند با دادن آگاهی بیشتر از این عفونتها و عوامل خطرساز آنها به زنان، نقش مهمی در ارتقای کیفیت زندگی آنان داشته باشند.

سبک زندگی که به روش زندگی افراد اطلاق می شود بعنوان یکی از عوامل مهمی توصیف می شود که سلامتی را تحت تاثیر قرار می دهد. سلامت و پیشرفت هر جامعه نیز تا حدود زیادی بر سلامت زنان استوار است و حاملگی و زایمان تاثیر چشمگیری بر سلامت و بهداشت زنان داشته و از شاخصهای مهم سلامت ملی محسوب می شود. از سوی دیگر سبک زندگی در حاملگی اثرات ماندگار طولانی مدتی روی سلامت مادر و کودک دارد لذا این پژوهش با هدف بررسی سبک زندگی زنان باردار و ارتباط آن با نتایج حاملگی در زنان باردار مراجعه کننده به مراکز آموزشی شهر تبریز انجام گرفت.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی – تحلیلی از نوع همبستگی می باشد که درآن 385 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستانهای الزهرا و طالقانی تبریز که دارای مشخصات واحدهای مورد پژوهش بودند به روش مبتنی بر هدف انتخاب و با استفاده از پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش مشخصات فردی اجتماعی، سبک زندگی و نتایج حاملگی، داده ها جمع آوری و با استفاده از نرم افزارWIN/SPSS11 و آزمونهای آماری ANOVA و correlation و t-test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
نتایج پژوهش نشان داد که سبک زندگی 7/44درصد زنان باردار مورد پژوهش متوسط و 3/55درصدخوب بوده است که تنها در زمینه ورزش ضعیف و در بقیه موارد اکثرا وضعیت خوب ارزیابی شد و ارتباط بین سبک زندگی و وزن نوزاد از نظر آماری معنی دار بود (006/0=p). با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مشخص شد که ارتباط بین ورزش (از اجزای سبک زندگی)و سن حاملگی (046/0=p و 1/0=r) و نیز ارتباط بین تغذیه (از اجزای سبک زندگی) با وزن نوزاد و سن حاملگی (به ترتیب با 005/0=p و 033/0=p) معنی دار می باشد.
با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر وجود ارتباط بین وضعیت سبک زندگی و تغذیه با وزن تولد نوزاد، همینطور تغذیه و ورزش با سن حاملگی، جهت کمک به ارتقای سلامت زنان در دوران بارداری و بهبود نتایج حاملگی به آموزش سبک زندگی سالم (ورزش منظم، تغذیه سالم، عدم استعمال دخانیات، مراقبت مناسب از خود و روابط اجتماعی مقبول) از سوی مراقبین بهداشتی در این دوران توصیه می شود.

تنظیم خانواده یکی ازحجیم ترین خدمات ارائه شده به جامعه است که با انجام بموقع و ارائه صحیح آن می توان از 50 درصد مرگ و میرهای ناشی از سقط عمدی و بارداری های ناخواسته جلوگیری کرد. یکی از مهمترین عوامل در بررسی و بهبود خدمات بهداشتی از جمله خدمات تنظیم خانواده ارزیابی رضایت مددجو است. مددجویان راضی نسبت به افراد ناراضی در برابر خدمات و مراقبتهای دریافتی پاسخ متفاوتی نشان می دهند. عموما مددجویانی که از ارائه خدمات راضی هستند استفاده از آن را ادامه داده، درمان توصیه شده را پذیرفته و پیگیری نموده و اغلب دیگران را نیز به استفاده از آن فرا می خوانند. بنابراین مددجوی راضی نه تنها استفاده از خدمات را قطع نمی کند بلکه روز به روز موجب توسعه آن نیز می شود. لذا با توجه به اهمیت رضایت مددجو و نقش مهم مراقبین بهداشتی در این زمینه مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان رضایت مددجویان از ارائه خدمات تنظیم خانواده(ارتباط، آموزش و انتخاب) در مراکز بهداشتی و درمانی شهر تبریز انجام شد.
مطالعه حاضر یک بررسی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر پنج بخش و مبتنی بر اهداف پژوهش بود که به روش مصاحبه با نمونه های مورد پژوهش تکمیل شد. جامعه پژوهش را زنان شوهردار 49-15 ساله که حداقل به مدت 3 ماه با مراجعه به یکی از مراکز بهداشتی و درمانی شهر تبریز از یکی از 4 روش پیشگیری از بارداری (قرص، کاندوم، آمپول و آی.یو.دی) استفاده می کردند، تشکیل می داد. تعداد نمونه 400 نفر و نحوه انتخاب مراکز بهداشتی و درمانی به روش نمونه گیری خوشه ایو نحوه انتخاب واحدهای مورد پژوهش به روش نمونه گیری سهمیه ای و محیط پژوهش، مراکز بهداشتی و درمانی شهر تبریز بود.
نتایج نشان داد که 4/90 درصد واحدهای مورد پژوهش از ارائه خدمات تنظیم خانواده در زمینه ارتباط، راضی و 6/9 درصد ناراضی بودند. در زمینه آموزش،61 درصد ناراضی و 39 درصد راضی و در زمینه انتخاب روش پیشگیری از بارداری، 2/66 درصد راضی و 8/33 درصد آنها ناراضی بودند. با در نظر گرفتن میزان رضایت مددجویان از ارائه خدمات تنظیم خانواده در هر سه زمینه ذکر شده بطور کلی 5/70 درصد آنها راضی و 5/29 درصد آنها ناراضی بودند.
نتایج پژوهش بیانگر آن بود که سطح رضایت مددجویان از ارائه خدمات تنظیم خانواده در زمینه آموزش پایین- تر از سایر خدمات بود. این مساله ممکن است کیفیت پایین ارائه خدمات تنظیم خانواده در زمینه آموزش را مطرح نماید. لذا توجه بیشتر مسؤولین مراکز بهداشتی و درمانی به امر آموزش مددجو در مراکز تنظیم خانواده جهت ارتقای کیفیت این خدمات ضروری به نظر می رسد.

یائسگی که همان توقف دائمی قاعدگی پس از توقف عملکرد تخمدان است، در زندگی یک زن حادثه ای مهم به شمار می رود. امروزه می توان انتظار داشت که زنان یائسه سالهای بیشتری را زنده بمانند و بسیاری از آنان تا 80 سالگی یا بیشتر زندگی کنند. بنابراین سلامتی زنان در سالهای پس از یائسگی همانند قبل از آن از اهمیت بسزائی برخوردار است. در دوران پس از یائسگی بروز بیماری هایی همانند استئوپروز و بیماری های قلبی عروقی افزایش پیدا می کند. به همین دلیل دانستن عوامل مرتبط با سن یائسگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا این مطالعه سن یائسگی و عوامل مرتبط با آن را در زنان شهر تبریز بررسی می کند.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد که در آن 400 نفر از زنان یائسه که دارای مشخصات واحدهای مورد پژوهش بودند به طور خوشه ایدر شهر تبریز انتخاب شدند. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش (سبک زندگی، سابقه مامایی- پزشکی، نوع روش ضدبارداری) جمع آوری شده و سپس داده ها با استفاده از نرم افزار win/spss11 و آمار توصیفی و آزمون رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
میانگین سن یائسگی در کل جمعیت مورد مطالعه 94/4 + 63/47 سال به دست آمد. آنالیز آماری رگرسیون نشان داد که ارتباط بین سیده بودن، استفاده از روش های ضدبارداری هورمونی، توبکتومی، سن قاعدگی، تعداد زایمان، منظم یا نامنظم بودن دوره های قاعدگی و سابقه بیماری های مزمن با سن یائسگی معنی دار نبود. در حالیکه ارتباط بین سن یائسگی مادر با سن یائسگی از نظر آماری معنی دار بود (001/0 P<). یافته مهم دیگر این پژوهش چنین بود که BMI با سن یائسگی ارتباط معنی داری دارد(03/0 P=).
با توجه به نتایج این پژوهش سن متوسط یائسگی در شهر تبریز نسبت به آمارهای بین المللی کمتر می باشد و سن یائسگی مادر و BMI با سن یائسگی ارتباط معنی دار دارد.

فعالیت جنسی نیازی فیزیولوژیک بوده و از انگیزه های اساسی زندگی بشمار می رود.گرچه برآورده نشدن آن تهدیدی برای حیات محسوب نمی گردد. بارداری نیز یکی از حساسترین دوره های زندگی زنان است. روابط جنسی و زناشوئی در اثر تغییرات فیزیکی و روانشناختی متعدد این دوره دستخوش تغییر می شود. عوامل فرهنگی اجتماعی، مذهبی و عاطفی در تمایلات و روابط جنسی زوجین در دوران حاملگی تاثیر گذار می باشند. تغییر در تصویر ذهنی مادر می تواند سبب خجلت و ناراحتی وی و ایجاد مشکل در روابط زناشویی گردد. بر اساس مطالعات متعدد حدود 43 درصد زنان در یکسال اخیر مشکلی را در رابطه جنسی خود تجربه کرده بودند. هدف این مطالعه بررسی تجارب جنسی مادران باردار همسران آنان و اختلالات تجربه شده توسط ایشان در این دوره بود.
این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود.. حجم نمونه 350 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی شهر تبریز بود که به روش خوشه ایانتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه استاندارد تجارب جنسی آریزونا (ASEX) بود که به طریقه مصاحبه تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS11 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.این مطالعه با تائید کمیته اخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام یافت.
در مقایسه با قبل از بارداری دفعات نزدیکی جنسی، میل جنسی، رضایت جنسی و دفعات رسیدن به ارگاسم کاهش یافته بود. مشکلات مربوط به میل جنسی، رطوبت واژینال،تهییج جنسی، ارگاسم و رضایت از ارگاسم در سه ماهه دوم در مقایسه با سه ماهه های دیگر کمتر بود. ولی حتی در این سه ماهه نیز در مقایسه با زمان پیش از حاملگی تعداد دفعات نزدیکی کاهش یافته بود(6/62%). این کاهش در مورد رضایت جنسی و تمایل جنسی نیز مصداق داشت. گرچه در مورد همسران، کاهشی در دفعات ارگاسم نسبت به قبل از بارداری مشاهده نگردید. حدود 61درصد مادران در دوره بارداری مشکل جنسی را گزارش نموده و حدود نیمی از آنان (1/51%) معتقد بودند که مقاربت می تواند به جنین آسیب برساند. رابطه آماری منفی و معنی داری بین ارضای جنسی و فعالیت جنسی آنان و احساس گناه ایشان بدست آمد (P<0.001).
زنان با پیش زمینه های مختلف اقتصادی- اجتماعی تجارب جنسی متفاوتی داشتند. به نظر پژوهشگر باورها و عقاید در مورد فعالیت جنسی در بارداری بیشتر از متغیرهای فردی- اجتماعی بر روی تجارب جنسی تاثیر می گذارد. مشاوره زناشویی می تواند نفش مهمی در کاهش اختلالات جنسی ایفا نماید.